→ Op 28 november 2023 legt het nucleaire onderzoekscentrum SCK CEN uit Mol de eerste steen voor de bouw van aan een nieuwe installatie voor de productie van lutetium-177.
→ Lu-177 is al jaren het radioactief basisingrediënt bij PRRT, een succesvolle radiotherapie om NEN-meta’s te behandelen. Aankomende radioligantbehandelingen voor andere kankers zal de vraag naar therapeutische radio-isotopen alleen maar doen toenemen.
→ De bouw is dus begonnen, de productie start in 2026 en dat is ons inziens niets te vroeg. Bedenk: ziekenhuizen kampen vandaag al met haperende leveringen van medische radio-isotopen.
→ Bestuursleden van patiëntenvereniging NET & MEN mochten aanwezig zijn bij het leggen van de eerste steen voor deze installatie. Daarmee onderstrepen we hoe belangrijk deze grondstof is voor de behandeling van onze complexe ziekte.
→ Zoals wel vaker moeten wij als minderheidsgroep meer van ons laten horen om blijvend recht te hebben op deze therapie die oorspronkelijk vanuit onderzoek naar de behandeling van neuro-endocriene tumoren is gegroeid.
→ Onderstaand artikel ‘Nucleaire geneeskunde bestrijdt kanker met precisie’ is geschreven door SCK CEN, het bedrijf wil hiermee aangeven hoe belangrijk het is voor België en de EU om te investeren in nucleaire geneeskunde.
Nucleaire geneeskunde bestrijdt kanker met precisie .
De opkomst van doelgerichte interne, radiotherapie.
Kankerbestrijding wint aan kracht met therapeutische radio-isotopen. Die radioactieve stof weet kanker en eventuele uitzaaiingen heel precies en lokaal te behandelen. Wat betekent dit voor u als patiënt? Het vertaalt zich naar minder bijwerkingen en dus een betere levenskwaliteit.
Radioactieve stoffen worden gebruikt bij het in beeld brengen van kankercellen (scans) maar ook voor het behandelen van kanker.
Herinnert u zich uw laatste SPECT/PET-scan? Daarbij kreeg u een minieme hoeveelheid aan radioactieve stof in uw bloedbaan gespoten. Die stof laat een ‘spoor’ van straling achter. Een SPECT/PET-scan traceert dat spoor om te zien waar er zich mogelijk een tumor verschuilt. Die radioactieve stof heet in vakjargon ‘medische radio-isotopen’. Ziekenhuizen zetten ze al jaar en dag in om kanker op te sporen, maar wist u dat ze met medische radio-isotopen in de jongste jaren ook kanker van binnenuit bestrijden?
Die specifieke kankerbehandelingen luisteren naar de naam ‘Targeted Radionuclide Therapy (TRT)’ – oftwel doelgerichte, interne radiotherapie. Daarbij navigeert een speciaal ontworpen molecule rechtstreeks naar een tumor en meteen eventuele uitzaaiingen. In zijn tocht sleept hij een radioactieve stof met zich mee. “De molecule is in feite als een auto, uitgerust met GPS en aanhangwagen. Hij rijdt precies naar een tumor en zijn eventuele uitzaaiingen, en vervoert in zijn aanhangwagen een radio-isotoop. Eenmaal op zijn bestemming aangekomen, parkeert de molecule en start de radioactieve stof haar missie”, vergelijkt Koen Hasaers, directeur Nuclear Medical Applications bij het nucleaire onderzoekscentrum SCK CEN.
En die missie is …? “De kankercellen héél precies en lokaal bestralen. Ze raken beschadigd, waardoor ze afsterven en de tumor zelf uiteindelijk krimpt. Het is millimeterwerk, het is precisiegeneeskunde. Voor patiënten vertaalt zich dat naar minder bijwerkingen en een betere levenskwaliteit. Met TRT betreden we dus een nieuw tijdperk waarin de behandeling van kanker niet alleen doeltreffender is, maar ook persoonlijker en menselijker. Het is een veelbelovende stap voorwaarts in de strijd tegen deze genadeloze ziekte”, vervolgt hij.
Betere levenskwaliteit
Door een andere molecule te kiezen en dus de bestemming in de GPS te veranderen, viseert die techniek andere kankers. Wereldwijd lopen er klinische studies naar talrijke kankertypes. Belangrijker is echter dat twee ervan vandaag al zijn goedgekeurd door het Europees geneesmiddelenagentschap EMA en zijn Amerikaanse evenknie FDA.
Beide behandelingen hebben de therapeutische radio-isotoop, lutetium-177, als lading in hun aanhangwagen. De radio-isotoop wordt vandaag ingezet voor de behandeling van prostaatkanker en neuro-endocriene tumoren, die in de organen van het spijsverteringsstelsel waaronder de maag, pancreas en darmen ontstaan. Ze boekten positieve resultaten bij patiënten voor wie geen andere behandelingsoptie meer mogelijk is.
Zo ook bij Francis Ligot. Hij kreeg in 2013 het verdict van neuro-endocriene kanker aan de pancreas met uitzaaiingen in de lever te horen. Intussen heeft hij al twee keer een behandeling met lutetium-177 achter de rug. “Zou ik het opnieuw doen, als ik kon? Zonder aarzelen! Het was de meest effectieve behandeling. Helaas duurt mijn strijd tegen kanker voort, maar met deze behandeling heb ik een van mijn grootste overwinningen kunnen behalen. Het gaf me een levensbonus van meerdere jaren: een bonus waarin ik geen bijwerkingen ondervond en een quasi normaal leven kon leiden.”
Doorbraak
Verwacht wordt dat de nood aan lutetium-177 exponentieel zal toenemen: van 16.000 patiënten in 2020 tot 138.000 patiënten in 2026. De kankerbehandeling is met andere woorden in volle opmars. De doorbraak ervan leunt grotendeels op een betrouwbare en continue bevoorrading van therapeutische radio-isotopen. En daar springt SCK CEN in de bres. Decennialang is het nucleaire onderzoekscentrum onmisbaar in de strijd tegen kanker. Zijn onderzoeksreactor, BR2, is de levensader van nucleaire geneeskunde. Zonder BR2 stokt wereldwijd één op de drie medische procedures met radio-isotopen.
Daarbovenop bouwt SCK CEN een nieuwe productiefaciliteit om die levering te verzekeren. Koen Hasaers licht toe: “De bouw is begonnen, productie zelf start in 2026. Daarbij ligt de productiefocus allereerst op die lutetium-177. Vanaf 2026 bouwt het nucleaire onderzoekscentrum SCK CEN gradueel naar een lutetiumproductie voor 15.000 patiënten op korte termijn en 100.000 patiënten op lange termijn.
Opvolgers
Terwijl het gebruik van lutetium-177 de komende jaren dus een hoge vlucht zal nemen, staat de volgende generatie therapeutische radio-isotopen al te drummen in te coulissen. Voorbeelden daarvan zijn actinium-225 (Alpha) en terbium-161 (Bèta). Zij kunnen kanker mogelijks nog doeltreffender behandelen. De gloednieuwe installatie van SCK CEN is ook voorzien om die volgende generatie van veelbelovende radio-isotopen te produceren.
Lees meer over dit onderwerp:
2023 – SCK Cen legt de eerste steen voor een nieuwe Lu177 productie-installatie in België
2023 – UZA opent gloednieuwe kamers voor radionuclidentherapie
2022 – UZ Leuven, radioactieve kankerbestraling van binnenuit stopt uitzaaiing van tumoren
Behandeling van neuro-endocriene neoplasie (Alles over kanker)
Nucleaire therapie in het Erasmus MC Rotterdam
2023 – NET&MEN Infodag, lezing door Prof. Deroose, expert nucleaire geneeskunde UZ Leuven
